Piše: Tomo MARIĆ

Kad bilo šta sumnjate tražite i kažite istinu, istorija bi na tom principu trebala i da počiva.
Primjer banjalučkog Borca.
Onog fudbalskog! S trajanjem od 92 godine, obilježio je za narednu sezonu tridesetogodišnjicu od osvajanja Kupa Jugoslavije, koji se igrao za pehar Maršala Tita. Kao da baš ova godina nije i svojevrstan međaš brojnih velikih uspjeha slavnog kluba u gotovo vjekovnom postojanju sa zaokruženim jubilejima. Između ostalog minulo je i devet decenija od osvajanja prvog velikog trofeja crveno-plavih. Sve to govori da onaj koji ne poštuje svoju istoriju, već je piše, briše i prepravlja, osuđen je da tu istu istoriju i živi!
Svojevremeno, za “Glas Srpske” Ferid Softić, univerzitetski profesor, sin Mustafe Softića, zajedno sa Veselinom Maslešom jedan od ključnih osnivača Borca, prepričao je sjećanje i kazivanje svog oca koji je otišao sa ovog svijeta još 1961. godine…
…prvo značajno takmičenje Borca bio je turnir u Sarajevu 27. maja 1928. godine. Postoje o tome i pisani dokumenti. Naliko svim nekadašnjim turskim kasabama, Sarajevo se prostrlo u dužinu s obje strane rijeke Miljacke. Nekoliko drvenih mostova, betonska ćuprija Gavrila Principa, brojne džamije, pravoslavna i katolička crkva, velike bašte, haremi u strogom centru, zanatski dio “Baščaršija”, ispresjecana sokacima, a s obje strane kovačnice, kujundžiluci, domaće kuhinje, ćevabdžinice, staklarije, prodavnice sukna i basme, firme mahom ispisane ćiriličnim krasnopisom… Samo gradsko jezgro s tragovima pseudo austrogarske arhitekture i “vijećnica” kao njen simbol. Na malom prostoru, činilo se, harmoničan sudar različitih svjetova i kultura. Turnir je organizovan povodom otvaranja radničkog stadiona na ondašnjem igralištu RSK Hajduk, izgrađene su nove tribine sa gotovo hiljadu sjedećih mjesta, podignuta ograda, teren poravnat kao izoblani sto.
Zajedno sa fudbalerima Borca u Sarajevo je doputovalo i Radničko kulturno sportsko društvo “Pelagić”. Uz Banjalučane, učesnici ove “manifestacije fizičke kulture proleterijata” bili su još: Borac iz Jajca i Višegrada, Proleter iz Teslića, te sarajevski klubovi: Hajduk, Željezničar, Borac i Slavija. Praznik fudbala u Sarajevu. Pobjednika je očekivao veliki pehar iskovan u znanoj Hasibovoj kovačnici, na “Čaršiji”, poslije obrađen u kujundžilucima, ukrašen filigranima, tako da je jedno vrijeme, u iščekivanju turnira, bio ukras cijele Baščaršije. Ljudi su ga zagledali, okretali, opipavali… takav trofej mnogi još nikad nisu vidjeli.
Banjalučki Borac bio je pobjednik i osvojio veliki trofej. U finalu Banjalučani su savladali teslićki Proleter 4:2 (1:0), a pobjednici su igrali u sastavu: Kirbaumer, Perduv, Stefanović, Ilić, Stojisavljević, Sandić, Lađarević, Žabo, Klikić, Beler i Zembo...
Po povratku u Banjaluku, cijeli grad je izašao na ulice i sokake da dočeka fudbalere Borca i članove “Pelagića”. Nema Banjalučanina koji izbliza nije vidio pobjednički pehar, mnogi su ga i zagrlili. Fudbal je osvajao Banjaluku, a Borac postajao sastavni dio života svoga grada…
Od tada je minulo ravno devet decenija, bar je u ovoj godini, ako se već poziva na istoriju, kada je Borac osvojio Kup Jugoslavije trabalo podjsetiti na vrijeme koje pripada već evropskoj fudbalskoj istoriji, jer taj trofej iz 1928. godine bio je jedan od najstarijih sačuvanih u ovom dijelu Evrope. 
Gdje je danas? 
Godinama je, inače, bio na posebnom mjestu u vitrinama Borca, uz Srednjoevropski trofej originalne verzije i repliku pehara Maršala Tita. Oni koji iole poznaju istoriju Borca očekivali su da će u “noći muzeja” biti izložen i tako potvrditi da je Banjaluka davno postala grad sporta što su kroz generacije kasnije potvrdili, uz fudbalere, rukometaši, bokseri, košarkašice sa brojnim olimpijskim znamenjima. Ali, nije!
Šta će na sve ovo da kaže istorija – prećutati kao što se toliko toga prećutalo i prije, a sve zajedno ko zna koliko jednog dana koštati, a za tu “cijenu” neće biti krivi ni vanzemaljci, ni “tupamarosi” već sam Borac?!

Tomo MARIĆ